Το 2020 ήταν μια ιδιαίτερη χρονιά για όλους, σημειώθηκαν δε πρωτόγνωρα γεγονότα τόσο σε εθνικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και των συνεπειών αυτής σε κάθε έκφανση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Ωστόσο, ακόμα και υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες, η Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ) εξακολούθησε απρόσκοπτα να επιτελεί τον ιδιαίτερα σημαντικό, νομοθετικά ορισμένο, ρόλο της ως θεσμοφύλακας των αρχών της διαφάνειας, της προστασίας του υγιούς ανταγωνισμού και της διαφύλαξης των αρχών που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις, μέσω της δραστηριότητάς της.
Έχουν παρέλθει τρία και πλέον έτη από την ίδρυσή της, η οποία στόχο είχε την εγκαθίδρυση ενός οργάνου εξειδικευμένου και ανεξάρτητου, για την παροχή ταχείας και αποτελεσματικής προστασίας στο στάδιο πριν τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. Όπως αποδεικνύεται και από την παρούσα έκθεση πεπραγμένων, η Αρχή συνεχίζει να θέτει τον πήχη όλο και ψηλότερα, επιτυγχάνοντας κάθε χρόνο να ξεπερνάει τα προηγούμενα αποτελέσματά της.
Αναθέτουσες αρχές, αναθέτοντες φορείς και οικονομικοί φορείς έχουν εναγκαλίσει την ΑΕΠΠ και το έργο της, καθότι με την καινοτόμο μεταρρύθμιση, δυνάμει της οποίας θεσπίστηκε ως όργανο εξέτασης της σχετικής ενδικοφανούς προσφυγής, εξαλείφθηκαν οι αμφιβολίες και αμφισβητήσεις του προγενέστερου καθεστώτος και εδραιώθηκε η απαρέγκλιτη εφαρμογή των αρχών της διαφάνειας, της αμεροληψίας και της προστασίας του υγιούς ανταγωνισμού κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης δημόσιας σύμβασης. Η ιδιαίτερη σημασία της Αρχής και ο καίριος ρόλος που κλήθηκε –και καλείται- να διαδραματίσει επιρρωνύεται και από το γεγονός ότι, κατά το έτος 2020, το άθροισμα των προϋπολογισμών των διαγωνισμών, στο πλαίσιο των οποίων υπήχθησαν διαφορές ενώπιόν της ανήλθε στο ποσό των 7.102.017.174,08 €.
Η εμπέδωση και καθιέρωση της ΑΕΠΠ ως το όργανο που διασφαλίζει με αποτελεσματικότητα την εφαρμογή της νομοθεσίας των δημοσίων συμβάσεων στο προσυμβατικό στάδιο διαφαίνεται από την επικύρωση της πλειονότητας των αποφάσεών της από τα αρμόδια Δικαστήρια, όπως ειδικότερα θα αναλυθεί στο οικείο Κεφάλαιο της παρούσας. Η Αρχή, αρωγός των Δικαστηρίων στο έργο τους, αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην εκκαθάριση επί της ουσίας των διαφορών που καταλήγουν ενώπιόν τους και στην υποβοήθηση της κρίσης τους κατά το μέγιστο δυνατό τρόπο.
Οι δύσκολες συνθήκες και η πρωτόγνωρη κατάσταση στην οποία περιήλθε η χώρα και οι τομείς της οικονομίας ανέδειξαν όσο ποτέ άλλοτε την ανάγκη χρήσης ηλεκτρονικών μέσων. Η ΑΕΠΠ, ήδη από τη σύστασή της, διέπεται από διατάξεις που
ορίζουν την κατά κανόνα διεξαγωγή των διαδικασιών ενώπιόν της ηλεκτρονικά. Συναφώς, η Αρχή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους εξακολούθησε τη λειτουργία της απρόσκοπτα, και μάλιστα, όπως κατωτέρω, στο οικείο κεφάλαιο αναφέρεται, με, όχι μόνον αμείωτους, αλλά αυξημένους ρυθμούς. Τα ηλεκτρονικά μέσα και η διεξαγωγή διαδικασιών με ηλεκτρονικό τρόπο ήταν ανέκαθεν για την ΑΕΠΠ sine qua non προϋποθέσεις του τρόπου λειτουργία της, γεγονός που της επέτρεψε να εξακολουθεί την εκτέλεση του έργου της χωρίς μεγάλη διαφοροποίηση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
Ήδη, με τον πρόσφατο ν. 4782/2021, ο ρόλος της ΑΕΠΠ όχι μόνο αναγνωρίστηκε, αλλά επιπλέον αναβαθμίστηκε, καθότι θεσπίστηκε η επέκταση της καθ’ ύλην αρμοδιότητά της σε διαφορές άνω των 30.000€, αντί των 60.000€. Επίσης, επισημάνθηκε η σοβαρότητα της διαδικασίας ενώπιόν της με τη θέσπιση δυνατότητας ακρόασης της αναθέτουσας αρχής / του αναθέτοντος φορέα, του προσφεύγοντος και του παρεμβαίνοντος ενώπιον του οικείου σχηματισμού της, κατόπιν σχετικού αιτήματος. Με τις λοιπές νομοθετικές τροποποιήσεις, όπως η πρόβλεψη για συμπλήρωση υποβληθέντων εγγράφων ή στοιχείων, εξαλείφεται μία σημαντική κατηγορία παραβάσεων που οδηγούσαν σε απόρριψη, για τυπικούς λόγους, προσφορών, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της Αρχής ως οργάνου που εξετάζει επί της ουσίας τις υποθέσεις που κατατίθενται ενώπιόν της, απαλλαγμένες από τυχόν τυπικά σφάλματα και παραλείψεις.
Βάσει όλων των ανωτέρω συνάγεται ότι η ΑΕΠΠ, συνεπής προς τον αρχικό στόχο σύστασής της, ήτοι τη διήθηση των υποθέσεων, υποστηριζόμενη στην εκτέλεση του έργου της από ηλεκτρονικά μέσα και νέες τεχνολογίες, ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις και εξελίσσεται συνεχώς, εμπλουτίζοντας τη διοικητική της νομολογία
έτι περαιτέρω, επαληθεύοντας το νομοθέτη που επιζήτησε με τη σύστασή της την εγκαθίδρυση ενός οργάνου που θα εμπνεύσει αξιοπιστία και εμπιστοσύνη σε αναθέτουσες αρχές, αναθέτοντες φορείς και οικονομικούς φορείς. Μάλιστα, ο ρόλος της όχι μόνο αποδεικνύεται εν τοις πράγμασι σημαντικός, βάσει των στατιστικών στοιχείων, αλλά επιπλέον αναγνωρίστηκε και ενισχύθηκε από τον
νομοθέτη, με τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις.
Ο Πρόεδρος της Αρχή
Φώτιος Θεοδ. Κατσίγιαννης
Πρόεδρος Εφετών Δ.Δ. ε.τ.
Μπορείτε να δείτε την έκθεση εδώ.